Λι, Γιουάν Τσε

(Yuan Tseh Lee, Σιντσού, Ταϊβάν 1936 –). Ταϊβανέζος χημικός και πανεπιστημιακός. Το 1959 αποφοίτησε από τη σχολή χημείας του εθνικού πανεπιστημίου της Ταϊβάν και συνέχισε με μεταπτυχιακά στο πανεπιστήμιο Τσίνγκουα. Έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο στη μελέτη των φυσικών ραδιοϊσοτόπων που περιέχονται στον χουκουτολίτη, μία μεταλλική ένωση από ορυκτό ίζημα πηγής θερμού ύδατος. Μετά την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών του παρέμεινε ως ερευνητής στο πανεπιστήμιο, ερευνώντας με τη χρήση ακτίνων Χ τη δομή του τρικυκλοπενταδιενυλικού σαμαρίου. Το 1965 έλαβε τον διδακτορικό τίτλο του από το πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια, με τη διατριβή του στις διαδικασίες χημιονισμού των ηλεκτρικά διεγερμένων αλκαλικών ατόμων. Παρέμεινε στο ίδιο πανεπιστήμιο και συμμετείχε στα πειράματα διάχυσης ιονισμένων μορίων λόγω αντίδρασης, χρησιμοποιώντας τεχνικές δέσμης ιόντων και μετρώντας την ενέργεια και τις γωνιακές κατανομές. Μέσα σε έναν χρόνο ειδικεύτηκε στη σχεδίαση και στην κατασκευή ισχυρών μηχανών διάχυσης και πραγματοποίησε επιτυχημένα πειράματα στις αντιδράσεις Ν₂+ + Η₂ ⇒ Ν₂Η+ + Η, αποκτώντας έναν πλήρη ισοϋψή χάρτη κατανομής προϊόντων των αντιδράσεων. Το 1967 εντάχθηκε στο ερευνητικό προσωπικό του Χάρβαρντ, όπου εργάστηκε στις αντιδράσεις ατόμων υδρογόνου και διατομικών αλκαλικών μορίων, καθώς και στην κατασκευή μιας μηχανής παραγωγής σφαιρικά διασταυρούμενων μοριακών δεσμών. Η μηχανή κατασκευάστηκε σε δέκα μήνες και το πρώτο επιτυχημένο πείραμα αλκαλικής ουδέτερης δέσμης πραγματοποιήθηκε στην αντίδραση Cl + Br₂ ⇒ BrCl + Br. Το 1968 αποδέχτηκε θέση επίκουρου καθηγητή στο τμήμα χημείας του πανεπιστημίου του Σικάγο, συνεχίζοντας το δημιουργικό έργο του στην κατασκευή τέλειων μηχανών παραγωγής σφαιρικά διασταυρούμενων μοριακών δεσμών και συμμετέχοντας ενεργά στα πειράματα των φοιτητών του. Το 1973 προήχθη σε καθηγητή. Το 1986 μοιράστηκε μαζί με τους Ντάντλεϊ Χέρσμπαχ και Τζον Πολάνι το βραβείο Νόμπελ χημείας για τη συνεισφορά τους στη δυναμική των στοιχειωδών χημικών διαδικασιών.